SYSTEMY WSPOMAGANIA W ZARZĄDZANIU ŚRODOWISKIEM

SYSTEMY WSPOMAGANIA W INŻYNIERII PRODUKCJI

Bez tytułu 1

ISSN - 2391-9361 1(3)/2013 SYSTEMY WSPOMAGANIA W INŻYNIERII PRODUKCJI Nakład numeru: 130 egzemplarzy
	Spis treści
1	1(3)/2013/1 Joanna BARTNICKA Wyzwania w zakresie ergonomii i doskonalenia warunków pracy przy zabiegach chirurgicznych z użyciem narzędzi laparoskopowych Abstract: W artykule przedstawiono wstępne wyniki badań nad rozpoznaniem potrzeb w zakresie kształtowania ergonomicznych warunków pracy chirurgów wykonujących zabiegi laparoskopowe. W szczególności potrzeby te diagnozowane są za pomocą metody badań ankietowych, wywiadów, obserwacji i analizy literatury. Zidentyfikowane potrzeby ergonomiczne są bazą do opracowania szkolenia, którego celem ma być kształtowanie świadomości ergonomicznej obecnych i przyszłych chirurgów laparoskopowych, ujawniającej się w takich aspektach działań, jak dobór i późniejszy sposób posługiwania się narzędziami chirurgicznymi, czy też organizacja pracy i optymalne rozmieszczenie elementów wyposażenia na stanowisku pracy. Potrzeby ergonomiczne chirurgów są przenaszalne na grunt procesu projektowo-konstrukcyjnego narzędzi laparoskopowych i stanowią podstawę do wspomagania pracy projektantów narzędzi chirurgicznych. Bezpośrednią przesłanką podjęcia badań w zakresie ergonomii zabiegów laparoskopowych jest realizacja projektu międzynarodowego Online Vocational Training course on laparoscopy's ergonomics for surgeons and laparoscopic instruments' designers) w ramach programu Lifelong Learning: Leonardo da Vinci Multilaternal Projects for Development of Innovation, Treści artykułu dotykają aspektu użytkowania narzędzi chirurgicznych wpisując się tym samym również w ramy obecnie prowadzonych badań statutowych Instytutu inżynierii produkcji i zadania nt. Zarządzanie innowacjami w procesie eksploatacji narzędzi chirurgicznych z zastosowaniem technologii ICT. Keywords: ergonomia, kształtowanie warunków pracy, narzędzia chirurgiczne, e-learning, zabiegi laparoskopowe	str. 7
2	1(3)/2013/2 Arkadiusz BOCZKOWSKI, Grzegorz KOŹLIK Wpływ sposobu modelowania typowych źródeł hałasu drogowego na dokładność obliczeń emisji akustycznej Abstract: Realizacja strategicznych map akustycznych miast lub ocen oddziaływania inwestycji drogowych na klimat akustyczny, wiąże się koniecznością modelowania źródeł hałasu drogowego oraz obliczaniem emisji akustycznej źródła. Modelowanie hałasu drogowego stanowi dość złożony problem, z uwagi na różne sposoby modelowania geometrii dróg (tj. liczby jezdni, liczby pasów ruchu, itp.) oraz możliwość zastosowania różnych metod obliczeniowych. Czynniki te wpływają w istotny sposób na dokładność uzyskiwanych wyników. W artykule przedstawiono przebieg i wyniki eksperymentu badawczego, którego celem było zbadanie wpływu różnego sposobu modelowania źródeł hałasu drogowego oraz wpływu zastosowanej metody obliczeniowej na dokładność obliczeń emisji akustycznej dróg. Szczególnie dokładnie przeanalizowano zbadano wyniki uzyskane przy zastosowaniu francuskiej metody obliczeniowej NMPB Routes 96 zalecanej do obliczeń hałasu drogowego przez Dyrektywę 2002/49/WE. Keywords: strategiczne mapy akustyczne, hałas drogowy, modelowanie źródeł hałasu drogowego, dokładność obliczeń akustycznych, francuska metoda obliczeniowa NMPB Routes 96	str. 18
3	1(3)/2013/3 Stanisław BORKOWSKI, Manuela INGALDI, Marta JAGUSIAK-KOCIK Ocena możliwości innowacyjnych procesu produkcyjnego walcowni Abstract: Dominującą cechą przedsiębiorstw działających w krajach z gospodarka rynkową jest ciągłe poszukiwanie nowych rozwiązań, docenianie potencjału ludzkiego, jego twórczości i aktywności, trwałe zaangażowanie w proces doskonalenia organizacji. Konsekwentne realizowanie przedsiębiorczości w zarządzaniu stanowi gwarancje sukcesu. Celem badań jest dokonanie oceny czynników decydujących o koncepcji rozwoju procesu produkcyjnego wybranego przedsiębiorstwa na podstawie opinii pracowników. Autorzy do badań postanowili wykorzystać metodę BOST, czy zasady zarządzania Toyoty w pytaniach. Wyniki badań mogą być wykorzystane przez kierownictwo badanego przedsiębiorstwa w podejmowaniu decyzji innowacyjnych. Keywords: proces produkcyjny, metoda BOST, zasada zarządzania Toyoty	str. 30
4	1(3)/2013/4 Stanisław BORKOWSKI, Manuela INGALDI, Marta JAGUSIAK-KOCIK Znaczenie jakości w produkcji wyrobów medycznych Abstract: W rozdziale zaprezentowano definicję jakości oraz podstawowe ujęcia jakości. Przedstawiono przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją lekkich wózków inwalidzkich. Metodyka badań to charakterystyka ankiety BOST – zasad zarządzania Toyoty w pytaniach. W rozdziale dokonano szczegółowej analizy dwóch wybranych obszarów ankiety BOST- obszaru E8, związanego z zasadą 14 zarządzania Toyoty i obszaru E12 czyli charakterystyki respondenta. Stwierdzono, że w badanym przedsiębiorstwie jakość postrzegana jest jako obszar przedsiębiorstwa, który może przynieść największe efekty po udoskonaleniu. Do analizy użyto wykresów słupkowych i diagramów Pareto-Lorenza. Keywords: ankieta BOST, zasada zarządzania Toyoty, diagram Pareto-Lorenza	str. 39
5	1(3)/2013/5 Jarosław BRODNY, Marcel ŻOŁNIERZ Zagadnienie wielowarstwowego nawijanie lin na bębny górniczych wyciągów szybowych Abstract: W opracowaniu przedstawiono rozwój metod wielowarstwowego nawijania lin na bębny cylindryczne maszyn górniczych urządzeń wyciągowych. Omówiono metody nawijania lin na bębny gładkie i bębny z wykładzinami rowkowanymi. Przedstawiono nawijanie lin spiralne, nawijanie równoległe oraz najbardziej preferowane w technice światowej nawijanie lin na bębny z wykładziną LeBus w wariancie LeBus synchroniczny i LeBus asynchroniczny, w których rowki są nacięte odcinkowo jako rowki równoległe i skośne. Na podstawie przeglądu literatury oraz doświadczeń w stosowaniu różnych metod wielowarstwowego nawijania lin za granicą i w kraju, szczególnie metody LeBus przedstawiono ogólne wymagania co do ich stosowania. Keywords: nawijanie lin, metoda LeBus, badanie lin stalowych	str. 49
6	1(3)/2013/6 Grzegorz ĆWIKŁA Akwizycja informacji dla potrzeb zarządzania w niezautomatyzowanych systemach produkcyjnych Abstract: W artykule przedstawiono problematykę akwizycji informacji produkcyjnych z przedsiębiorstw, w których procesy technologiczne nie są zautomatyzowane. Akwizycja danych dla potrzeb wspomagania zarządzania jest konieczna dla integracji warstwy biznesowej i produkcyjnej przedsiębiorstwa, zapewniając dostęp do bieżących danych o realizacji zadań produkcyjnych. Większość problemów z akwizycją danych z systemów zautomatyzowanych jest rozwiązana, podczas gdy brak systemów automatycznych jest przeszkodą w pozyskiwaniu informacji. W pracy przedstawiono metody i środki akwizycji danych z przedsiębiorstw, w których większość operacji produkcyjnych jest wykonywana manualnie. Keywords: akwizycja danych produkcyjnych, MES, kody paskowe, RFID, systemy wizyjne	str. 63
7	1(3)/2013/7 Beata JAWORSKA, Artur BARTOSIK Poprawa efektywności procesu produkcji wapna poprzez zastosowanie floktuanta Abstract: Nierozłącznym elementem procesu produkcji wapna jest transport hydromieszaniny popłuczkowej. Hydromieszaninę popłuczkową stanowi drobno-ziarnista faza stała i woda służąca jako nośnik fazy stałej. Na końcu procesu transportu woda odzyskiwana jest w celu zawrócenia jej do ponownego obiegu, natomiast faza stała deponowana jest na hałdach lub w zbiornikach osadowych. Proces klarowania hydromieszaniny, poprzez proces sedymentacji, jest utrudniony ze względu na dużą ilość cząstek stałych o średnicach poniżej 2 mm. W celu poprawy efektywności procesu sedymentacji dodawane są polimerowe dodatki zwane flokulantami. Umożliwiają one tworzenie się kłaczków (flocs) poprzez wiązanie ze sobą drobnych cząstek w większe aglomeraty, które pod wpływem grawitacji intensywnie opadają na dno osadnika. W artykule przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych nad zastosowaniem flokulanta, który poprawia ekonomię efektywnego wykorzystania wody w procesie hydrotransportu i rozdział fazy stałej od fazy ciekłej. Wykazano istotne skrócenie czasu sedymentacji przy zastosowaniu optymalnej dawki flokulanta, którą określono w sposób eksperymentalny. Keywords: hydromieszanina, badania eksperymentalne, flokulant, efektywne wykorzystanie wody	str. 77
8	1(3)/2013/8 Krzysztof MICHALSKI Przekształcanie terenów zniszczonych działalnością górniczą Abstract: Na znacznym obszarze województwa śląskiego dają się zauważyć zmiany w środowisku naturalnym, a także w stosunkach społecznych i gospodarczych, spowodowane działalnościa górniczą. Obszary te ulegają przekształceniom, zmienia się morfologia ich powierzchni, degradacji ulega szata roślinna, zahamowany zostaje również rozwój osadniczy. Przywrócenie lub nadanie atrakcyjności środowiskowej, gospodarczą i społeczną tych terenów możliwe jest poprzez ich właściwe zagospodarowanie. Kwestią o dużym znaczeniu, zatem, jest wykształcenie kompetentnych specjalistów, potrafiących opracować korzystne z punktu widzenia środowiskowego, gospodarczego i społecznego, koncepcje wykorzystania terenów pogórniczych. Keywords: zdegradowany teren pogórniczy, rekultywacja, rewitalizacja, przekształcanie terenu	str. 85
9	1(3)/2013/9 Waldemar PASZKOWSKI, Artur KUBOSZEK Identyfikacji i modelowanie emisji źródeł dźwięku na stanowiskach pracy Abstract: Badania przeprowadzone w zakresie analizy i oceny hałasu zagrażającego miejscom pracy koncentrują się w pierwszym rzędzie na identyfikacji źródeł dźwięku. W celu przeprowadzenia oceny zagrożenia hałasem w badanej przestrzeni, istnieje potrzeba zebrania dodatkowych informacji, m.in. o cechach konstrukcyjnych pomieszczenia, jego wyposażenia, itp. Informacje niezbędne do modelowania, reprezentowane przez miejsca położenia oraz cechy materiałowe barier akustycznych tworzą zbiór parametrów, niezbędnych do prawidłowego doboru metod redukcji poziomu hałasu. Analiza przepływu energii akustycznej w małych pomieszczeniach ma duże znaczenie z powodu występowania zjawisk falowych, takich jak: promieniowanie, absorpcja, załamanie i rozproszenie fali akustycznej. Uwzględnienie występowania zjawisk falowych w ocenie zagrożenia hałasem w środowisku pracy pozwala zidentyfikować znaczenie ich występowania w energetycznym opisie pola akustycznego. Niniejszy artykuł opisuje sposób zidentyfikowania źródeł dźwięku jak emiterów energii akustycznej w miejscu pracy. W tym podejściu, źródła traktowane są jako punkty, elementy liniowe, bądź powierzchniowe emitujące energię akustyczną. Analiza przepływu energii akustycznej traktowana może być jako badanie propagacji fal od źródeł dźwięku. Dotychczasowe wyniki badań nad przepływem energii związanym z propagacją fali akustycznej pozwalają określić nowe kierunki w badaniach nad identyfikacją cech źródeł dźwięku w małych pomieszczeniach. Keywords: energia akustyczna, przepływy energii akustycznej, zagrożenie hałasem	str. 95
10	1(3)/2013/10 Marcin PERZYK, Jacek KOZŁOWSKI, Krzysztof ZARZYCKI Zastosowanie metod inteligencji obliczeniowej do sterowania i diagnostyki procesów produkcyjnych Abstract: Niniejsze opracowanie przedstawia rzeczywiste i potencjalne zastosowania zaawansowanych modeli opartych na danych w sterowaniu i diagnostyce usterek procesów wytwarzania. Omówiono rodzaje sterowania procesem oraz pokazano rolę, jaką pełnią w nich metody inteligencji obliczeniowej i inne metody eksploracji danych. Zaprezentowano główne stwierdzenia, do jakich doszli autorzy na podstawie wyników wcześniejszych badań. Obejmują one metody określania istotności względnych parametrów procesu oraz ocenę zdolności predykcyjnych modelowania szeregów czasowych. Przedstawiono także wyniki nowych badań, mających na celu ocenę zdolności systemów uczących się do wykrywania układów punktów na kartach kontrolnych SSP, świadczących o rozregulowaniu procesu. Keywords: wytwarzanie, sterowanie procesem, diagnostyka usterek, eksploracja danych, inteligencja obliczeniowa	str. 104
11	1(3)/2013/11 Marek PROFASKA Badania emisji hałasu z ciągu komunikacyjnego – studium przypadku Abstract: W publikacji przedstawiono badania emisji hałasu z ciągu komunikacyjnego al. W. Korfantego w Zabrzu w roku 2012 w aspekcie uciążliwości akustycznej. Wyniki badań odniesiono do pomiarów wykonanych w 2011 roku w aspekcie nowelizacji Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Przedstawiono również obliczenia ekranów akustycznych metodą Maekawy. Keywords: hałas, badania hałasu, uciążliwości hałasu	str. 126
12	1(3)/2013/12 Konrad SARNECKI, Artur BARTOSIK Wpływ wysokiej koncentracji fazy stałej na własności reologiczne hydromieszaniny Abstract: W artykule przedstawiono wyniki badań dla wysokiej koncentracji fazy stałej hydromieszaniny wapiennej, która szeroko występuje w przemyśle wydobywczym i budowlanym. Przedstawiono badania wpływu koncentracji fazy stałej na naprężenie styczne. Masowa koncentracja fazy stałej zmienia się od 20% do 35%, co odpowiada warunkom przemysłowym. Celem artykułu jest wyznaczenie krzywych płynięcia dla wysokiej koncentracji fazy stałej w hydromieszaninie oraz dopasowanie właściwego modelu reologicznego. W pracy udowodniono, że najlepsze dopasowanie do mierzonych zależności naprężenia stycznego od szybkości ścinania daje model reologiczny Herschela-Bulkleya. Ukazano również, że dla wysokich koncentracji fazy stałej w hydromieszaninie wraz ze wzrostem koncentracji fazy stałej lepkość i naprężenie styczne rośną wykładniczo. Keywords: hydromieszanina wapienna, hydromieszanina nienewtonowska, naprężenie ścinające w hydromieszaninie, badania reologiczne	str. 135
13	1(3)/2013/13 Maciej WOJTASZAK, Witold BIAŁY Analiza systemu pomiarowego danych atrybutowych i ciągłych, jako jeden z pierwszych kroków projektów Lean Six Sigma Abstract: Analiza systemu pomiarowego jest częścią fasy "Pomiar", która jest ustrukturyzowanym podejściem do zarządzania projektami. To podejście składa się z następujących kroków: definiowanie, pomiar, analizowanie, poprawa, kontrola/sterowanie – "DMAIC" i jest drogą do rozwiązania problemów produkcyjnych opartych na metodologii Lean Six Sigma. Metoda ta została przedstawiona za pomocą komputerowego wspomagania statystycznych prac inżynierskich – Minitab – jest najczęściej spotykanym oprogramowanie statystyczne, wykorzystane przez Green lub Black Beltów. Jako Master Black Belt zetknąłem sie z problemem braku odpowiedniego wyjaśnienia/zrozumienia I jego wykorzystania przez Beltów – co przyczyniło by wdrożenia odpowiedniego programu szkoleniowego. Analiza systemu pomiarowego w tym programie, jest podzielona na analizę systemu pomiarowego dla danych atrybutowych, oraz Gage R&R – analiza systemu pomiarowego dla danych ciągłych. W związku z tym bardzo ważne jest, aby zrozumieć różnice pomiędzy danymi atrybutowymi, a ciągłymi oraz ich główne współczynniki/metryki. Zrozumienie typu danych pozwoli na wyjaśnienie składników błędów pomiarowych. Ta podstawowa wiedza jest fundamentem analizy systemu pomiarowego, a idąc dalej – podstawową wiedzą każdego Green lub Black Belta. Keywords: analiza systemu pomiarowego, zarządzanie szczupłe, Six Sigma, pomiar powtarzalności i odtwarzalności, błąd pomiarowy	str. 144
14	1(3)/2013/14 Juliusz WÓJCIK Motywacje i sterowanie w systemach technicznych Abstract: W pracy przedstawiono zagadnienia związane z motywacją działań człowieka i jej kształtowaniem. Problematykę przedstawiono z punktu widzenia psychologii, socjologii, nauk o zarządzaniu oraz cybernetyki. Wspólnym mianownikiem wymienionych dziedzin nauki jest wnioskowanie, że motywacja może wynikać z przesłanek informacyjnych lub energetycznych. Masłow motywacje ludzkie uzależnił od potrzeb. Przedstawił tzw. piramidę potrzeb, z której wynika, że na motywacje człowieka największy wpływ mają potrzeby o charakterze energetycznym. Z kolei Herzberg w swojej dwuczynnikowej teorii motywacji stwierdził, że motywacje są wynikiem oddziaływania na człowieka tzw. motywatorów, tj. bodźców o charakterze informacyjnym. Jednocześnie przedstawił warunki, od których uzależnił skuteczność tych motywatorów. Mazur przedstawił człowieka jako system autonomiczny oraz opisał procesy determinujące motywacje działań. Stwierdził, że człowiek jako system musi mieć możliwość zarówno pobierania z otoczenia jak i wprowadzania do niego informacji oraz energii. Oznacza to, że motywacje działań człowieka mogą mieć tylko charakter informacyjno-energetyczny, co w dużym stopniu koresponduje z wynikami badań socjologicznych. Kossecki powiązał motywacje działań człowieka z charakterystycznymi normami społecznymi i w zależności od normotypu człowieka stwierdził, że motywacje mogą mieć charakter informacyjny, energetyczny lub mieszany. Do podobnych wniosków dochodzi się uzależniając typ motywacji od stosunku człowieka do podstawowych kategorii bytu społecznego, podanych przez Konecznego. Posługując się zasadami przekazywania informacji pokazano, że skuteczność sterowania zależy od rodzaju motywacji. Keywords: motywacje, sterowanie, systemy techniczne, oddziaływanie informacyjne	str. 163
15	1(3)/2013/15 Jarosław ZAWADZKI, Damian ZASINA Inwentaryzacja emisji z węgla brunatnego publicznego sektora energetycznego – scalanie informacji z różnych źródeł Abstract: Celem artykułu jest prezentacja możliwości zastosowania integracji danych w inwentaryzacji emisji. Jednym z zadań inwentaryzacji emisji jest wykorzystanie informacji charakteryzujących każde istotne źródło emisji (zanieczyszczeń powietrza albo gazów cieplarnianych) tak, aby oszacować wielkość emisji zanieczyszczeń z w/w źródła w sposób jak najbardziej miarodajny. Źródła wykorzystywanych informacji nie dotyczą jedynie nauk o środowisku, ale są opracowaniami dotyczącymi np.: górnictwa, odlewnictwa metali, nauk rolniczych, czy też leśnictwa. Krajowe inwentaryzacje emisji integrują dane z (m.in.): opracowań statystycznych, prac naukowych, analiz krajowych i międzynarodowych, baz danych (o emisjach) oraz międzynarodowych kwestionariuszy statystyki energetycznej. Inwentaryzacja emisji sektora energetyki zawodowej stanowi dobry przykład integracji danych z różnych źródeł: o charakterystyce zużytego paliwa, składzie, wartości opałowej, średnich wskaźnikach emisji, danych o zastosowanych systemach oczyszczania powietrza i wielu innych. Keywords: integracja danych, dwutlenek węgla, inwentaryzacja emisji, statystyka	str. 186
16	1(3)/2013/16 Barbara BIAŁECKA, Joanna HAUSNER Koncepcja systemu wspomagania decyzji wyboru optymalnej technologii CTW dla wybranej lokalizacji na Śląsku Abstract: System wspomagania decyzji (SWD) jest narzędziem komputerowym, który może pomóc menadżerom z różnych dyscyplin, przedstawicielom środowisk samorządowych i innym zainteresowanym stronom w przeprowadzeniu symulacji, ocenie i/lub optymalizacji procesu zarządzania. Prowadzone badania mają na celu opracowanie i stworzenie projektu SWD, który okaże się pomocny w wyborze optymalnej technologii czystego węgla dla danej lokalizacji w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Implementacja technologii CTW jest bardzo złożonym procesem i bazuje na interakcji czynników: ekonomicznych, środowiskowych, prawnych i społeczne w związku z tym, w wyniku czego podejmowanie decyzji w tym zakresie staje się skomplikowane. W pracy opisano strukturę systemu, określono podstawowe elementy SWD i uwzględniono generowania raportów rekomendacyjnych. Ponadto zidentyfikowano potencjalne grupy użytkowników SWD, mających bezpośredni wpływ na procesy implementacji WTC w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Przeprowadzono również identyfikację potrzeb użytkowników systemu. Keywords: system wspomagania decyzji, czyste technologie węglowe, podejmowanie decyzji, wdrażanie technologii	str. 196